पुनर्वासमा मनाईयो २०८औं भानु जयन्ती

कञ्चनपुर / पुनर्वासमा नेपाली साहित्यका आदिकवि भानुभक्त आचार्यको २०८ औँ जन्मजयन्ती मनाईएको छ । ज्योति सामुदायिक पुस्तकालय, पुनर्वास ६ को आयोजनामा सम्पन्न उक्त कार्यक्रममा स्थानीय श्रष्टाहरुले कविता वाचनका साथै भानुभक्तको बारेमा चर्चा समेत गरेका थिए । स्थानीय भानु पार्कमा आयोजना गरिएको उक्त कार्यक्रमको अध्यक्षता ज्योति सामुदायिक पुस्तकालयका अध्यक्ष तथा साहित्यकार रामचन्द्र नेपालले गरेका थिए । वयोवृद्ध कविद्वय गणेशदत्त न्यौपाने र दिनानाथ बरालको करकमलबाट आदिकविको तस्वीरमा टीका तथा पुष्प अर्पण गरि कार्यक्रमको सुरुवात गरिएको थियोे । कार्यक्रममा बीस भन्दा बढी स्थानीय साहित्यकारहरुले आफ्नो रचना वाचन गरेका थिए । कार्यक्रममा हालै दिवंगत हुनुभएका साहित्यकार तथा समाजसेवी तारादत्त पनेरुका साथै कोरोनाका कारण दिवंगत सम्पूर्ण मृतात्माहरुको शान्तिका लागि एक मिनेट मौन धारण समेत गरिएको थियोे ।
वि.सं. १८७१ असार २९ गते तनहुँको चुँदीरम्घा गाउँमा जन्मिएका भानुभक्तले सरल नेपाली भाषामा लेखिएको अयोध्याका राजा रामको जीवनीलाई भावानुवाद सहितको ‘रामायण’ प्रस्तुत गरेका थिए।
एक सामान्य घाँसीले ‘जन्मेपछि राम्रो काम गरेर नाम कमाउनुपर्छ’ भनी अर्ती उपदेश दिएकाले उनी रामायणलाई नेपालीमा रचना गर्न प्रेरित भएका थिए। उनले लेखेको रामायण अहिले पनि नेपालीमाझ लोकप्रिय छ ।
पृथ्वीनारायण शाहले भौगोलिक रूपमा एकीकरण गरेको नेपाललाई आदिकवि भानुभक्तले भाषा, साहित्य र संस्कृतिमार्फत एकीकरण गरेका थिए।
‘वधुशिक्षा’ उनको अर्को प्रसिद्ध कृति हो। यसैगरी ‘प्रश्नोत्तर’, ‘भक्तमाला’, ‘रामगीता’, फुटकर रचनालगायत कृति छन्। कुमारी चोकको हिसाब मिलाउन नसकेर झ्यालखानामा परेका आदिकवि आचार्यले सरकारी कार्यालयमा हुने ढिलासुस्ती र ‘भोलिवाद’का कट्टर विरोधी भएर कवितामा भोलिको विरोध गर्दै लेखेका थिए, ‘भोलि भोलि भन्दैमा सब घर बिती गो बक्सियोस् आज झोली।’
नेपाली जातीय एकता, राष्ट्रिय पहिचान र नेपाली सांस्कृतिक चेतना जगाउन र राष्ट्रिय संस्कृतिलाई बलियो बनाउनमा भानुभक्तको ऐतिहासिक योगदान छ । भानुभक्त ऐतिहासिक व्यक्ति भएकाले सम्पूर्ण नेपालीले उनको सम्मान गर्नुपर्ने र उनका विचारका बारेमा उठेका विवादमाथि छलफल एवं समीक्षात्मक कार्यक्रम गर्नु आजको प्रमुख आवश्यकता भएको साहित्यकार दिनानाथ बरालको धारणा छ।
यस वर्ष पनि विगत वर्ष जस्तै कोरोना भाइरसको सङ्क्रमण फैलन सक्ने भएकाले भौतिक दूरी आयोजना गरेर मात्र कार्यक्रम गरिएको छ। सार्वजनिक कार्यक्रममा उपस्थित हुन नसक्नेले भने घरघरमा उनले नेपाली भाषामा भावानुवाद गरेको रामायण पाठ गरी भानुजयन्ती मनाउँछन्। यस अवसर भाषा, साहित्य र संस्कृतिका क्षेत्रमा काम गर्ने संस्थाले जुम विधिका माध्यमबाट पनि विभिन्न कार्यक्रम आयोजना गरेका छन्।
उनको निधन विसं १९२५ असोजमा भएको थियो। भानुभक्तको जन्मजयन्ती भारतको दार्जिलिङ, सिक्किम, भूटान, बर्मालगायत नेपाली भाषाभाषी धेरै रहेका देश एवं स्थानमा पनि मनाइन्छ।